Okrągła, setna rocznica wybuchu pierwszej wojny światowej, mijająca w tym roku, skłania do refleksji nad losami Górnego Śląska w czasie tej wojny. Tym bardziej, że temat ten nie obfituje w opracowania badawcze: wciąż brakuje zarówno syntez, jak i studiów przypadku, ukazujących sytuację w regionie w dobie wojny, która zakończyła długi wiek XX i przyniosła radykalną odmianę oblicza świata i Europy. Próbując kompleksowo spojrzeć na rozległą problematykę historii Górnego Śląska lat 1914–1918 stawiamy pytania o dwie różne sfery zagadnień.
Po pierwsze – o tematy, które wydają się warte analizy i opisania, które zapowiadają możliwość wyprowadzenia ciekawych konstatacji badawczych. Oczywiście, chodzi o tematy łączące dwa podstawowe komponenty: wojny i regionu. Tematów takich może być nieskończoność, niemniej wywołując hasło „postulatów badawczych” oczekujemy przedstawienia co najmniej cząstkowych rezultatów badań nad konkretnymi zjawiskami, zatem zakładamy realizację danego projektu badawczego, a nie jedynie sformułowanie potencjalnie ciekawego hasła wywoławczego.
Po drugie, interesujący jest problem bazy źródłowej do hasła „Górny Śląsk lat 1914–1918”. To kwestia nie tylko źródeł „tradycyjnych” – archiwaliów zgromadzonych w archiwach państwowych czy kościelnych, ale też zbiorów odmiennego typu: prywatnych kolekcji korespondencji, zbiorów fotograficznych, innego typu muzealiów – artefaktów na różne sposoby umożliwiających wizualizację Wielkiej Wojny w odniesieniu do regionu górnośląskiego. Pytanie o archiwalia zazębia się tu z pytaniem o muzealia i kolekcje innego typu. Zaś wątek muzealny w naturalny sposób odsyła do tego, jak gromadzone obiekty wykorzystywane są w przedsięwzięciach muzealizacyjnych, inaczej mówiąc: jak pierwsza wojna światowa obecna jest w przedsięwzięciach muzealnych i innych działaniach instytucjonalnych, których celem jest upamiętnianie okresu pierwszej wojny światowej.
Zainteresowanych udziałem w konferencji prosimy o zgłaszanie propozycji referatów w trzech sekcjach tematycznych:
1. Postulaty badawcze – konkretne projekty dotyczące dziejów regionu górnośląskiego i jego mieszkańców w dobie pierwszej wojny światowej.
2. Źródła/muzealia – prezentacje różnego rodzaju zbiorów archiwalnych i kolekcji muzealnych bądź prywatnych.
3. Upamiętnianie – prezentacje projektów edukacyjnych, wystawienniczych i in. zmierzających do ukazania w przestrzeni publicznej wątków dotyczących dziejów Górnego Śląska i jego mieszkańców w czasie pierwszej wojny światowej.
Zgłoszenia prosimy przesyłać do dnia 31 października 2014 r. na adresy mailowe keller@muzeum.rybnik.pl oraz sebastian.rosenbaum@ipn.gov.pl
Termin i miejsce konferencji: 1-2 grudnia 2014 r., Rybnik i Katowice
Organizatorzy:
Instytut Pamięci Narodowej, Oddział w Katowicach – Muzeum w Rybniku – Stowarzyszenie Humanistyczne: Europa, Śląsk, Świat Najmniejszy
