https://www.traditionrolex.com/15https://www.traditionrolex.com/15https://www.traditionrolex.com/15 Muzeum w Rybniku • Enigma. Odszyfrować zwycięstwo (11.09.19-26.01.20)
  • Wystawy stałe
  • Wystawy czasowe
  • Archiwum wystaw
  • Wystawy do wypożyczenia
  • Enigma. Odszyfrować zwycięstwo (11.09.19-26.01.20)

     

     

       Wystawa „Enigma. Odszyfrować zwycięstwo”, przygotowana przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego, została poświęcona upowszechnieniu wiedzy o osiągnięciach polskich matematyków w łamaniu szyfrów Enigmy – niemieckiej maszyny szyfrującej, szeroko wykorzystywanej w wywiadowczej działalności państwa niemieckiego w okresie międzywojennym i II wojny światowej.
       I wojna światowa przyniosła przełom w kryptologii. Masowe wykorzystanie kodów i szyfrów zmuszało przeciwnika do ich łamania, decydując o działaniach mających wpływ na przebieg i rezultat konfliktu. W ostatnich miesiącach wojny zostały skonstruowane pierwsze maszyny szyfrujące. Ich użycie odesłało do lamusa większość metod łamania szyfrów, jakie wypracowano w ciągu kilku tysięcy lat rozwoju kryptologii. Wydawało się, że kolejna wojna zostanie rozstrzygnięta raczej na polach bitew, niż w skrytych gabinetach kryptologów. Dwa czynniki zdecydowały o odmiennym rozwoju wydarzeń. Pierwszym stała się doktryna Blitzkriegu, zakładająca ścisłą koordynację działań wojsk pancernych, lotnictwa i piechoty. Koordynacja była możliwa dzięki powszechnemu użyciu radia, a to z kolei wymagało wykorzystania maszyn szyfrujących. Najsłynniejsza maszyna szyfrująca w historii, niemiecka Enigma, stała się zwornikiem konstrukcji Blitzkriegu.
       Drugim czynnikiem była decyzja oficerów polskiego Biura Szyfrów o zatrudnieniu matematyków. Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku nikt w świecie nie rozważał zastosowania matematyki w atakach na kody i szyfry. Polacy jako pierwsi zorganizowali kurs kryptologii dla grupy studentów Uniwersytetu Poznańskiego, po czym pozwolili im terminować w zawodzie przez blisko cztery lata, zanim ujawnili prawdziwą naturę wyzwania, do którego zostali powołani – złamania szyfrów Enigmy. Cierpliwość się opłaciła – jesienią 1932 roku Marian Rejewski w ciągu zaledwie 3 miesięcy złamał szyfr uważany przez resztę świata za niemożliwy do złamania. Wykazał się perfekcyjnym wyczuciem momentu, osiągając sukces na niespełna miesiąc przed dojściem Hitlera do władzy w Niemczech.
       Sukces Rejewskiego oraz jego kolegów, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego, miał także drugie, głębsze dno. Stworzyli wspólnie matematyczne podstawy ataków na szyfry, które zrewolucjonizowały kryptologię. W lipcu 1939 roku, w przededniu wybuchu II wojny światowej, Polacy podzielili się sekretami ze służbami specjalnymi Francji i Wielkiej Brytanii. W szczególności Brytyjczycy, którzy do tej pory odrzucali sens zatrudniania matematyków w kryptologii, szybko nawrócili się na nową doktrynę i pozyskali do współpracy z ośrodkiem kryptologicznym w Bletchley Park elitę młodych matematyków, reprezentujących najlepsze uczelnie kraju. W ciągu kilku lat wojny rozwinęli oni matematyczne podstawy opracowane przed wojną przez Polaków. Większość stosowanych przez nich metod wywodziła się jednak wprost z przedwojennych, polskich osiągnięć, które zachowały ważność także w okresie kilkudziesięciu powojennych lat.
       W rezultacie świat dowiedział się o złamaniu szyfrów Enigmy i kluczowej roli polskich matematyków w tym sukcesie dopiero w połowie lat 70. XX wieku.
    Rejewski, Różycki i Zygalski odeszli, zanim skutki ich przełomu stały się w pełni widoczne. Współcześni historycy są zgodni, że ich sukces przyczynił się do skrócenia II wojny światowej o 2-3 lata i ocalenia proporcjonalnej do tego czasu liczby potencjalnych ofiar konfliktu.
       Najprawdopodobniej ocalili także nasz kontynent przed koszmarem wojny nuklearnej – gdyby wojna w Europie potrwała zaledwie kilka miesięcy dłużej, pierwsze bomby jądrowe spadłyby zapewne na Berlin i inne miasta Niemiec. Tajemnica otaczająca prace kryptologów sprawiła, że osiągnięcia matematyków tylko w ograniczonym zakresie doczekały się uznania za ich życia. Prezentowana wystawa przywraca ich pamięci mieszkańców kontynentu, który tak wiele im zawdzięcza.

    (źródło: enigma.umww.pl)

     

    https://www.traditionrolex.com/15